Odpady papierowe. Co warto o nich wiedzieć?

Jako zespół specjalizujący się w wywozie odpadów, do czynienia mamy z gospodarowaniem różnego rodzaju śmieciami. Dzisiaj skupimy się na papierze – materiale, który bywa nieodłącznym elementem życia każdego z nas, a zarazem jednym z głównych, obok plastiku, sprawców problemu rosnącego zaśmiecenia środowiska. Odpady papierowe generują się w biurach, pod postacią notatek, zapisków czy wydruków, w firmach usługowych, gdzie papier bywa materiałem opakowaniowym czy w gospodarstwach domowych, gdzie występuje w formie szeroko pojętej makulatury. Przyjrzyjmy się zatem bliżej cyklowi życia papieru, jego wpływowi na środowisko, a także praktyczne krokom, jakie możemy podjąć, aby zmniejszyć zanieczyszczenie odpadami z papieru — w czym może pomóc między innymi dawanie mu drugiego życia w procesie recyklingu. 

Co to są odpady papierowe?

Odpady papierowe stanowią znaczącą część naszego codziennego śmieciowego krajobrazu i obejmują szeroką gamę produktów wykonanych z papieru lub tektury. Papier, będący jednym z najczęściej używanych materiałów na świecie, w Polsce wytwarzany jest z włókien roślinnych, pochodzących z drewna topolowego, świerkowego, sosnowego czy bukowego. Drewno obrabiane jest chemicznie, aby uzyskać masę celulozową, najważniejszy składnik papieru. Odpady papierowe dzielimy na dwie główne kategorie: odpady makulaturowe i odpady tekturowe.

Odpady makulaturowe obejmuje wszelkiego rodzaju papier używany w codziennych sytuacjach. Odpadami makulaturowymi są np. gazety, czasopisma, biuletyny, koperty, notatki, książki, itp. Odpady makulaturowe są flagowym produktem recyklingu, co oznacza, że ​​mogą być przetwarzane na nowy papier.

A czym charakteryzują się odpady tekturowe? Tektura, będąca grubszym i bardziej sztywnym rodzajem papieru, jest szeroko stosowana w produkcji opakowań, pudełek, kartonów i innych elementów opakowaniowych. Odpady tekturowe, podobnie jak makulaturowe, często poddawane są recyklingowi, co pozwala na ograniczenie zużycia surowców naturalnych.

Papierowe odpady komunalne

Zgodnie z zasadą podziału śmieci komunalnych na pięć frakcji, odpady z papieru będące śmieciami bytowymi (kod odpadu 20 01 01) powinny być umieszczane w pojemniku w kolorze niebieskim, oznaczonym właśnie jako pojemnik na papier. 

Nie wszyscy jednak mają świadomość tego, że niektóre odpady papierowe powinno się umieszczać w czarnym kuble na śmieci zmieszane. Do tych właśnie wyjątków należy:

1. Papier, który jest mokry. Kiedy papier jest zawilgocony, włókna w nim zawarte ulegają rozluźnieniu. W trakcie procesu recyklingu papieru, który polega na rozbijaniu na włókna i tworzeniu z nich nowej masy celulozowej, mokry papier staje się trudniejszy do przetworzenia, co prowadzi do niższej jakości papieru końcowego.
2. Papier, który jest zatłuszczony. Otłuszczony papier, czyli np. z pozostałościami oleju, margaryny czy masła po przetarciu kuchennego blatu, nie nadaje się do recyklingu. W trakcie procesu recyklingu mechanicznego, w którym papier jest rozdrabniany i rozbijany na włókna, tłuszcz utrudnia oddzielenie i rozdzielenie tych włókien. Może też wpływać negatywnie na maszyny, które są używane do przerabiania papieru, a także na jakość ostatecznego produktu.
3. Papier brudny. Nie chodzi tu jednak o zadrukowaną tuszem kartkę czy zapisany notes, a raczej o zużyte chusteczki higieniczne, wykorzystane ręczniki papierowe czy papier toaletowy stoswany do celów sanitarnych — takie odpady muszą trafić albo do sedesu, albo do śmieci zmieszanych.

Należy też pamiętać, że papier, który jest powleczony folią lub innym tworzywem, czyli papier laminowany bądź zawierający substancje termoaktywne, jak to ma miejsce w przypadku papieru wykorzystywanego w drukarkach do paragonów, jest surowcem, który również powinien być traktowany jak odpad zmieszany!

Papier z remontu i budowy

Opozycją do sytuacji kiedy to papier ląduje w kuble na odpady bytowe, jest prowadzenie prac budowlanych, np. budowy domu czy remont mieszkania. W tym przypadku, jak wiadomo, niezbędny jest kontener na odpady, gdzie można legalnie i bezpiecznie dla środowiska pomieścić śmieci remontowo-budowlane i pozbyć się ich zgodnie z literą prawa, zlecając wywóz odpadów odpowiedniej firmie. Kontener na śmieci z papieru pełen jest zwykle takich odpadów jak:

• Puste pudełka po kafelkach, panelach podłogowych, czy innych materiałach wykończeniowych.
• Worki papierowe po cemencie, zaprawie murarskiej lub innych materiałach sypkich.
• Opakowania po nowych elementach instalacyjnych, takich jak rury, przewody czy kształtki.
• Papierowe taśmy maskujące i ochronne używane podczas malowania i prac wykończeniowych.
• Stare tapety i okładziny ścienną usuwane podczas prac remontowych.
• Papierowe ręczniki używane do wycierania narzędzi, dłoni czy powierzchni roboczych.
• Opakowania po narzędziach, takich jak wiertarki, piły czy klucze.
• Pudełka po nowych urządzeniach, takich jak klimatyzatory, piece czy urządzenia wentylacyjne.
• Kartony po dostawach materiałów budowlanych i mebli.
• Kartony po nowych elementach konstrukcyjnych, takich jak drzwi, okna, schody.

Papier i tektura to z pewnością taka kategoria odpadu, która obok gruzu ceglanego i betonowego oraz odpadów z tworzyw sztucznych, pojawia się podczas prac remontowych dość często.

Recykling papieru

Recyklingiem nazywamy odzysk surowców, które mogą być ponownie wykorzystane do w procesie produkcji. Recykling papieru to więc proces, w którym używane i zużyte produkty z papieru są zbierane, przetwarzane i przekształcane w nowe produkty papierowe. Jest to kluczowy element zrównoważonego gospodarowania zasobami, ponieważ umożliwia ponowne wykorzystanie włókien celulozowych, redukcję zużycia surowców naturalnych oraz zmniejszenie ilości odpadów kierowanych na składowiska. 

To, jak przebiega odzysk papieru zależy od tego, jakiego rodzaju papier trafia do recyklingu i jakie jest przeznaczenie konkretnego surowca. Ogólnie rzecz biorąc jednak, w trakcie recyklingu, nadające się do tego procesu odpady papierowe są oczyszczane, rozdrabniane i mielone na masę celulozową. Następnie tworzone są nowe arkusze papieru, które poddaje się osuszaniu, wygładzaniu i uzyskiwaniu pożądanej tekstury. Ostatecznie papier uzyskany z recyklingu jest używany do produkcji różnych produktów, takich jak gazety, opakowania, papierowe pudełka czy papier biurowy.

Recykling papieru przyczynia się do ochrony środowiska poprzez zmniejszenie wycinki drzew, oszczędzanie wody (w porównaniu z produkcją papieru z celulozy pierwotnej) oraz ograniczanie emisji gazów cieplarnianych związanych z produkcją papieru. To ważne działanie na rzecz zrównoważonego rozwoju i ochrony zasobów naturalnych.

Jak oszczędzać papier?

Aby zmniejszyć zanieczyszczenie odpadami z papieru i przyczynić się do bardziej zrównoważonego korzystania z tego surowca, można podjąć kilka praktycznych kroków:

1. Unikanie drukowania niepotrzebnych dokumentów.

Przed wydrukiem warto zastanowić się, czy dokument rzeczywiście musi być w formie papierowej. Wielu dokumentów można przeglądać i przechowywać elektronicznie, co pomaga ograniczyć ilość zużywanego papieru.

2. Ponowne wykorzystywanie i przerabianie papieru.

Sprytnym pomysłem jest wykorzystanie zużytego papieru biurowego na własne notatki czy szkice, szczególnie jeśli chodzi o papier zadrukowany tylko jednej strony (druga nadaje się do sporządzania notatek). Ponowne wykorzystywanie papieru w domu i w biurze może znacząco zmniejszyć ilość odpadów.

3. Utrzymanie maszyn drukujących w dobrej kondycji.

Regularne konserwacje i naprawy drukarek i kopiarek to bardzo ważny krok ku unikaniu błędów drukowania i niepotrzebnego marnowania papieru.

4. Rezygnowanie z jednorazowych opakowań papierowych.

Kiedy to możliwe, warto rezygnować z jednorazowych opakowań papierowych. Zamiast tego lepiej korzystać z opakowań wielokrotnego użytku, np. toreb materiałowych.

5. Zachęcanie do recyklingu w lokalnej społeczności.

Inicjatywy na rzecz edukacji i zachęcania innych do recyklingu papieru pomagają w przybliżeniu zagadnień związanych z ekologią. Kampanie informacyjne w szkole lub w społeczności lokalnej mogą być bardzo pouczające!

Zakładając, że każdy z nas ma wpływ na otaczające nas środowisko, warto zastanowić się nad codziennymi wyborami, które podejmujemy, zwłaszcza jeśli chodzi o gospodarowanie odpadami papierowymi. Warto pamiętać, że każda kartka, gazeta czy opakowanie, które trafia do kosza na papier, nie musi kończyć swojego życia na składowisku. Przeciwnie – może stać się surowcem do produkcji nowego papieru w ramach zrównoważonego rozwoju. Podobnie jeśli chodzi o wywóz śmieci papierowych generowanych podczas prac remontowo-budowlanych — choć tutaj kody odpadów są inne niż w przypadku śmieci bytowych, to wszystkie odpady, które trafiają do profesjonalnego kontenera na śmieci z budowy, mają szansę na zagospodarowanie ich w sposób bezpieczny dla środowiska. Z tego też powodu rekomendujemy korzystanie jedynie z legalnie działających firm wywozowych.