Niebezpieczeństwo dla ludzi i środowiska – dzikie wysypiska śmieci

Spis treści

1. Skala problemu nielegalnych wysypisk śmieci w Polsce
2. Zagrożenia zdrowia i życia
   1. Zagrożenia dla człowieka
   2. Zagrożenie dla zwierząt
   3. Zagrożenie dla środowiska
3. Pożar odpadów niebezpiecznych
4. Co oznacza hasło odpady niebezpieczne?
5. Przykłady odpadów niebezpiecznych
6. Generuj mniej odpadów

Wstyd przyznać, ale dzikie wysypiska stały się niemal nieodłącznym elementem krajobrazu w naszym kraju. W dobie zmian klimatycznych i walki o ochronę środowiska naturalnego, problem nielegalnych wysypisk jest ogromnym zagrożeniem. Nielegalne składowanie odpadów może zacząć się zupełnie niewinnie – na przykład od przetrzymywania pozostałości po remoncie na terenie działki. Właścicielowi terenu grożą za to konsekwencje prawne z tytułu nieumyślnego zanieczyszczania środowiska. Niestety, wielu obywateli naszego kraju nie ogranicza się jedynie do czasowego przetrzymywania śmieci na własnym terenie i nieodpowiedzialnie podrzuca odpady komunalne (a także niebezpieczne!) do lasów, nad brzegi rzek, czy na pola.

Skala problemu nielegalnych wysypisk śmieci w Polsce

Dane Głównego Urzędu Statystycznego dotyczące odpadów nie nastrajają optymistycznie. Aż 332 kilogramy śmieci w 2019 roku wytworzył przeciętny Polak. Liczby te wskazują niepokojący trend wzrostowy, ponieważ jeszcze w 2014 roku mówiło się o 283 kilogramach na osobę, a świadomość ekologiczna rośnie, a nie maleje.

W Polsce poważnym problemem staje się legalne unieszkodliwianie odpadów. Liczba legalnych wysypisk jest wciąż niewystarczająca, a także brakuje nowoczesnych spalarni śmieci – takich, które umożliwiają odzysk energii. Dlatego tak ważne jest rozsądne dysponowanie tym, co mamy oraz uświadomienie społeczeństwu, jakie zagrożenia niosą za sobą wysypiska nielegalne, dzikie.

Zagrożenia zdrowia i życia

Oprócz tego, że szpecą krajobraz, dzikie wysypiska niosą za sobą bardzo poważne zagrożenia dla środowiska naturalnego, dla ludzi oraz dla zwierząt.

Zagrożenia dla człowieka

1. Wyrzucone odpady i substancje organiczne zaczynają gnić, wydzielając nieprzyjemny odór. Może być to uciążliwe i niebezpieczne dla mieszkańców okolicznych domostw.
2. W wielu odpadach znajdują się szczepy bakterii chorobotwórczych, czy groźne grzyby. Część osób wyrzucający śmieci np. do lasu, w ogóle nie zdają sobie sprawy z tego niebezpieczeństwa. Namnażanie się takich bakterii i grzybów stwarza zagrożenie epidemiologiczne.
3. Ilość odpadów ma również wpływ na populację ptaków, owadów i gryzoni. Nadmierny rozwój tychże może prowadzić do zwiększonego rozpowszechniania drobnoustrojów szkodliwych dla człowieka.

Zagrożenie dla zwierząt

1. Ptaki, do budowy gniazd lubią wykorzystywać np. kawałki sznurka z tworzywa sztucznego. Jeśli pisklę zaplącze się w sznurek, jego nitki mocno wbijają się w skórę pisklaka, blokując dopływ krwi, co grozi utratą kończyny, a nawet śmiercią.
2. Naturalną sprawą jest, że odpady organiczne wytworzone przez człowieka i wyrzucone na dzikie wysypisko stanowią atrakcję dla zwierząt. Niestety, atrakcyjne nie znaczy zdrowe. Zwierzęta zjadają resztki ludzkiego pożywienia i odpady, nie bacząc na fragmenty folii. Plastik zaburza pracę przewodu pokarmowego i prowadzi nawet do śmierci zwierzęcia. 

Zagrożenie dla środowiska

1. Odpady niszczą środowisko naturalne i jego bioróżnorodność.
2. Chemikalia i metale ciężkie przedostające się do gleby powodują jej skażenie nie tylko na terenie samego nielegalnego wysypiska, ale także gleb przylegających.
3. Odpady chemiczne oraz metale ciężkie powodują zanieczyszczenie i skażenie wód gruntowych oraz zbiorników wodnych.
4. Wydzielający się z odpadów niebezpiecznych siarkowodór czy metan zanieczyszcza powietrze i może prowadzić nawet do samozapłonów.

Pożar odpadów niebezpiecznych 

Legalne wysypiska śmieci znajdują się pod nadzorem odpowiednich służb, mają specyficzne zabezpieczenia i ochronę. Dzikie składowiska nie znajdują się pod niczyją opieką, niejednokrotnie gromadząc na małym obszarze dużą ilość materiałów niebezpiecznych i łatwopalnych. Konsekwencją może być dewastujący w skutkach pożar, który jest największym zagrożeniem dla środowiska. Do wybuchu pożaru nie potrzeba wiele. Siarkowodór i metan to nie jedyne substancje lotne, unoszące się nad nielegalnymi wysypiskami – wystarczy jedna iskra, by doprowadzić do wybuchu i powstania ognia. Sprawy nie ułatwia też fakt, że niejednokrotnie wśród pozostawionych śmieci znajdują się na przykład metalowe opakowania po dezodorancie, które również potrafią doprowadzić do wybuchu ognia. Do samozapłonu może doprowadzić także zbyt duża koncentracja gazów pochodzących z fermentujących związków organicznych znajdujących się na dzikich wysypiskach. Niestety zdarzają się również celowe podpalenia w takich miejscach, a sprawcy nie zdają sobie sprawy z dewastujących rezultatów swoich czynów i tragicznego wpływu na środowisko. Odpady na nielegalnych składowiskach palą się niezwykle łatwo, a ugaszenie ich jest problematyczne. Śmieci palą się podobnie jak torf, warstwy odpadów przesuwają się, wymuszając wykorzystanie samolotów gaśniczych w celu wsparcia akcji strażaków działających na ziemi. Gaszenie pożaru zajmuje od kilku do nawet kilkunastu dni, a w tym czasie do środowiska przedostają się trujące opary i substancje. Taka atmosfera jest niebezpieczna dla życia i zdrowia zwierząt oraz ludzi.

Co oznacza hasło odpady niebezpieczne?

Wielokrotnie już przywoływaliśmy w tym artykule kwestię odpadów niebezpiecznych. Wiadomym jest, że żadnych śmieci nie wolno porzucać w lesie, a wszystkie wygenerowane odpady wyrzucać trzeba do specjalnych pojemników, czy w desygnowane ku temu miejsca. Warto jednak powiedzieć czym są odpady niebezpieczne, biorąc pod uwagę ogromne zagrożenie dla środowiska naturalnego jakie wiąże się z ich nienależytą utylizacją. Do takiego miana kwalifikują się odpady, którym można przypisać przynajmniej jedną z właściwości niebezpiecznych. Do nich zaliczamy:

• właściwości wybuchowe
• właściwości toksyczne
• właściwości ekotoksyczne
• właściwości żrące
• właściwości infekcyjne
• właściwości łatwopalne
• utlenialność
• mutagenność
• teratogenność
• inną szkodliwość dla zdrowia

Przykłady odpadów niebezpiecznych

Najczęściej spotykanymi kategoriami sprzętów/przedmiotów o właściwościach niebezpiecznych są:

• opakowania po farbach, lakierach, klejach,
• opakowania po środkach czyszczących, 
• opakowania po rozpuszczalnikach, czy substancjach wywabiających plamy,
• pozostałości środków do ochrony i konserwacji drewna,
• opakowania po środkach do dezynsekcji i dezynfekcji,
• opakowania po aerozolach np. dezodorantach,
• opakowania po preparatach do ochrony roślin,
• sprzęt RTV i AGD,
• świetlówki (nie tradycyjne żarówki), termometry (odpady zawierające rtęć),
• akumulatory,
• zużyte baterie,
• puste tonery i kartridże do drukarek,
• leki bez opakowania i ulotek,
• odpady zawierające azbest,
• zużyte oleje silnikowe.

Tego typu odpady są zagrożeniem dla zdrowia i życia ludzi i zwierząt oraz dla środowiska naturalnego. Nie wolno wyrzucać ich wraz z odpadami komunalnymi czy odpadami poremontowymi. W celu ich utylizacji należy skontaktować się z firmą posiadającą specjalne uprawnienia, aby mieć pewność, że taki odpad trafi we właściwe miejsce. Konieczne jest również wypełnienie Karty Charakterystyki Produktu. Określa ona rodzaj, skład i właściwość danego odpadu niebezpiecznego, oraz informuje, w jaki sposób z nim postępować.

1. Najpopularniejszą metodą utylizacji odpadów niebezpiecznych jest spalanie. W piecach o temperaturze od 850°C do 1100°C objętość odpadów można zredukować aż o 90%. Odpady niebezpieczne przemysłowe poddawane są obróbce termicznej w komorach, do których nie ma dostępu powietrza. 
2. Jeśli chodzi o odpady medyczne, to utylizuje się je za pomocą autoklawu. Jest to urządzenie sterylizujące przy pomocy pary w temperaturze 130°C – 190°C. Tak potraktowane odpady medyczne można następnie bezpiecznie wywieźć na legalne wysypisko. 
3. Kolejnym sposobem utylizacji jest przetwarzanie mikrofalowe wykorzystujące promieniowanie. 
4. Najrzadziej stosowaną metodą jest dezynfekcja chlorem, ponieważ ma negatywny wpływ na środowisko naturalne. 

Istnieje też możliwość takiej utylizacji konkretnych odpadów niebezpiecznych, aby uzyskać z nich np. materiały do produkcji paliw alternatywnych, odzyskać sole metali, czy też wykorzystać przy przemysłowym oczyszczaniu ścieków.

Generuj mniej odpadów

Oprócz tego, że prawo stoi po stronie osób dbających o środowisko i pamiętających o segregacji odpadów, warto zastanowić się nad tym, ile śmieci generujemy i czy można temu jakoś zaradzić. Istnieje kilka sprawdzonych sposobów na to, by zapobiegać nadmiernemu powstawaniu odpadów.

1. Podczas robienia zakupów miej przy sobie torby materiałowe wielokrotnego użytku. W ten sposób nie będziesz musiał korzystać z toreb foliowych.
2. Torby foliowe można wykorzystać np. w roli worków na śmieci.
3. Staraj się planować zakupy z wyprzedzeniem, żeby kupować faktycznie to, czego potrzebujesz, a nie to, co akurat wpadnie Ci w oko. Grozi to np. marnowaniem żywności.
4. Warto kupować produkty w opakowaniach zwrotnych lub wielokrotnego użytku. Np. słoik po dżemie kupionym w sklepie, po pasteryzacji można napełnić dżemem własnej roboty. 
5. Postaraj się ograniczyć korzystanie z np. sztućców jednorazowych. Jeśli zamawiasz jedzenie z dowozem, możesz przecież wykorzystać domowe noże i widelce.
6. Śniadanie do pracy, czy szkoły pakuj do specjalnych pudełek, śniadaniówek wielokrotnego użytku.
7. Oddaj potrzebującym przedmioty, których już nie potrzebujesz (a które są sprawne) zamiast je wyrzucać.

Oprócz konsekwencji prawnych dla delikwenta, który nielegalnie wywozi odpady na dzikie wysypiska śmieci istnieje również szereg zagrożeń natury ekologicznej dla naszego środowiska. Dlatego tak ważna jest prawidłowa segregacja odpadów oraz legalne sposoby ich utylizacji. Nie zapominajmy wyrzucać papier czy szkło do specjalnie przeznaczonych do tego pojemników, zwłaszcza że obecnie miasta, gminy, czy administracje osiedli zapewniają swoim mieszkańcom dostęp do odpowiednich kontenerów na odpady. Jeżeli zaś masz problem z gruzem powstałym po remoncie, skorzystaj z usług odpowiedniej firmy. To nie trudne, opłaty za wywóz gruzu nie są wysokie, a wywóz taki jest ekologiczny i przede wszystkim legalny i przyczyniający się do ochrony środowiska. Zapraszamy do kontaktu, a pomożemy dobrać rozwiązania wywozu dopadów odpowiadające Państwa potrzebom.